Συγκεντρωθήκαμε σήμερα εδώ για να σας παρουσιάσουμε το πρόγραμμα περιβαλλοντικής εκπαίδευσης που υλοποιήθηκε φέτος στο σχολείο μας .Στο μέρος που μου αναλογεί  θα σας πω λίγα λόγια για την προγράμματα Π Ε στα σχολεία. και τον τρόπο χρηματοδότησή τους και θα σας παραθέσω ένα μικρό χρονικό που αφορά τη συγκεκριμένη πρωτοβουλία από μέρους μας . Για τα υπόλοιπα θα ενημερωθείτε από την συντονίστρια, την ψυχή δηλαδή, του προγράμματος  κ. Κύπρου

H ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝΤΙΚΗ ΕΚΠΑΙΔΕΥΣΗ ΣΤΑ ΣΧΟΛΕΙΑ

Πολύς λόγος γίνεται τελευταία για το περιβάλλον αλλά και για την  Περιβαλλοντική Εκπαίδευση. στα σχολεία

          Η Περιβαλλοντική Εκπαίδευση δεν αποτελεί ένα συγκεκριμένο μάθημα, ούτε ποτέ τέθηκε θέμα προσθήκης κάποιου καινούργιου μαθήματος σχετικά με το περιβάλλον. . Η Π.Ε δεν δεσμεύεται από το αναλυτικό πρόγραμμα και δεν έχει αυστηρά καθορισμένα όρια. Μπορεί να ενταχθεί σε όλα τα μαθήματα και περιλαμβάνει απλές και σύνθετες δραστηριότητες. ΄Αλλωστε μάθηση στην Περιβαλλοντική Εκπαίδευση δεν σημαίνει αποστήθιση κάποιου διδακτικού βιβλίου και ατέλειωτος μονόλογος του δασκάλου.

            Η Π.Ε είναι μια εκπαιδευτική διαδικασία που επιδιώκει να προσφέρει γνώσεις, να καθορίσει αξίες, να βοηθήσει το μαθητή ν΄ αναπτύξει δεξιότητες, να διαμορφώσει μόνος του στάσεις και γενικά έναν κώδικα συμπεριφοράς, που από τη μια μεριά θα του επιτρέπει να μάθει και ν΄ αξιολογήσει την περίπλοκη σχέση ανάμεσα στον άνθρωπο, την κουλτούρα του και το βιοφυσικό του περιβάλλον και από την άλλη να προτείνει λύσεις για τα περιβαλλοντικά και τα κοινωνικά προβλήματα και να μετέχει ενεργά στη διαμόρφωση, στη λήψη και την εκτέλεση των σχετικών αποφάσεων. Ταυτόχρονα με τις καινοτόμες προσεγγίσεις και πρακτικές που περιέχει η Π.Ε. προσφέρει ουσιαστικές συνθήκες μάθησης συμβάλλοντας στην αλλαγή του παραδοσιακού ρόλου του σχολείου και των σχέσεων μεταξύ διδασκόντων και διδασκομένων.

Οταν λέμε Π.Ε εννοούμε το περιβάλλον με την πλατιά του έννοια. Συγκεκριμένα το φυσικό περιβάλλον και το ανθρωπογενές περιβάλλον, σε όλες τις επί μέρους εκφράσεις του. Δηλαδή κοινωνικό, ιστορικό αισθητικό κ.λ.π. Επιπλέον η Π.Ε περιλαμβάνει και άλλες δραστηριότητες όπως τη θεατρική παιδεία και τις πολιτιστικές εκδηλώσεις κ.ά.

Τα προγράμματα Π.Ε προσανατολίζονται σε θέματα από το άμεσο περιβάλλον των μαθητών. Θέματα που μπορούν να ξεκινούν από την ύπαρξη του νέφους, τη ρύπανση του περιβάλλοντος μέχρι και την κακοποίηση αδέσποτων ζώων στις πόλεις. Μ΄ αυτόν τον τρόπο κινείται το ενδιαφέρον και προκαλείται η ενεργητική συμμετοχή των μαθητών στην αντιμετώπιση των προβλημάτων. Στη συνέχεια οι μαθητές μελετούν τις προτάσεις που υπάρχουν από τα θέματα, διαμορφώνουν δικές τους, τις οποίες στη συνέχεια τις κοινοποιούν στο σχολείο ή κοινότητα ή έξω απ΄αυτήν με μια σειρά δράσεων π.χ. εφημερίδες, ραδιόφωνα, εκθέσεις κ.ά.

Η εφαρμογή των προγραμμάτων Π.Ε. στα σχολεία της Πρωτοβάθμιας Εκπ/σης έχει στόχο:

      Να γνωρίσουν οι μαθητές το φυσικό και κοινωνικό περιβάλλον και να συνειδητοποιήσουν τη σχέση του ανθρώπου με αυτό. ΄Ετσι θα ευαισθητοποιηθούν και θα νιώσουν πως ο άνθρωπος δεν έχει δικαίωμα να κακοποιεί τη φύση, γιατί μ΄ αυτόν τον τρόπο προκαλεί την καταστροφή του, αφού και ο ίδιος αποτελεί ένα μέρος της.

    Να προσεγγίσουν κριτικά το περιβάλλον βασισμένοι σε οικολογικούς, πολιτικούς, κοινωνικούς και αισθητικούς συντελεστές και να δραστηριοποιηθούν ώστε να συμβάλλουν μέσα από ειδικά προγράμματα στη γενικότερη προσπάθεια για την επίλυση διαφόρων προβλημάτων

   Η υλοποίηση αυτών των ανωτέρω στόχων επιτυγχάνεται με προγράμματα στο σχεδιασμό των οποίων είναι απαραίτητη η συμμετοχή των εκπαιδευτικών. Ο εκπαιδευτικός ή η ομάδα εκπαιδευτικών καταρτίζουν το πρόγραμμα και σχεδιάζουν τις διαδικασίες εφαρμογής του

  ΠΛΑΙΣΙΟ ΧΡΗΜΑΤΟΔΟΤΗΣΗΣ

  Τα προγράμματα στηρίζονται οικονομικά από το Υπουργείο Παιδείας. Οι προτάσεις που επιλέγονται για υλοποίηση --και μια τέτοια είναι και η δική μας -- θα χρηµατοδοτηθούν από το Πανεπιστήμιο Αιγαίου που είναι υπεύθυνο για την υλοποίηση των ΣΠΠΕ  στην Πρωτοβάθμια Εκπαίδευση (Νηπ/γεια-Δημοτικά) και Δευτεροβάθμια Εκπαίδευση (Γυμνάσια –Λύκεια) στα πλαίσια του 2^ου  ΕΠΕΑΕΚ δηλαδή του Επιχειρησιακού Προγράμματος Εκπαιδευσης και Αρχικής Επαγγελματικής Κατάρτισης και το οποίο στηρίζεται κατά 25% σε Εθνικούς Πόρους και κατά 75% στο Ευρωπαϊκό Κοινωνικό Ταµείο  (ΕΚΤ ), αποστολή του οποίου είναι η συµβολή στην ανάπτυξη της απασχόλησης , χάρη στην προώθηση της απασχολησιµότητας , του επιχειρηµατικού  πνεύµατος , της ικανότητας προσαρµογής  και της ισότητας των ευκαιριών  καθώς και επένδυση στους ανθρώπινους πόρους .

Φυσικά  μπορούν να βοηθηθούν χρηματικά και από την Τοπική Αυτοδιοίκηση, το Σύλλογο γονέων και κηδεμόνων, από τα έσοδα μαθητικών κοινοτήτων, από διάφορους φορείς και χορηγούς

 Μικρό χρονικό

Στην αρχή της σχολικής χρονιάς η δασκάλα του σχολείου μας κ.Κύπρου ,έχοντας την εμπειρία υλοποίησης του συγκεκριμένου προγράμματος περιβαλλοντικής εκπαίδευσης σε άλλο σχολείο και τις ευεργετικές επιδράσεις του στους μαθητές πρότεινε τη συνέχισή του με τους μαθητές της Γ΄ και Δ΄ τάξης του δικού μας σχολείου. Όπως καταλαβαίνετε μια τέτοια πρωτοβουλία δεν μπορούσε παρά να έχει την αμέριστη συμπαράσταση και όλων των άλλων δασκάλων καθώς μας δινόταν μιας πρώτης τάξεως ευκαιρία να παρακολουθήσουμε από κοντά μια τέτοια δράση .Προσωπικά επειδή έχω και την ευθύνη της οικονομικής διαχείρισης του σχολείου δεσμεύτηκα να στηρίξω όχι μόνο ηθικά άλλα και οικονομικά την όλη προσπάθεια

Έτσι το Σεπτέμβρη κοινοποιήσαμε  στον υπεύθυνο Περιβαλλοντικής Εκπαίδευσης  για την ΠΕ  κ. Γκίρμπα Πασχάλη τη βούλησή μας να υλοποιήσουμε το Πρόγραμμα με τίτλο  ΤΟ ΣΠΟΡΑΚΙ  ΠΗΓΗ ΖΩΗΣ..

            Η πορεία του προγράμματος κυλούσε σύμφωνα με τον προγραμματισμό που είχε γίνει και όλα πήγαιναν καλά μέχρι που φτάνουμε στο μήνα Φεβρουάριο του τρέχοντος έτους .

    Τότε λοιπόν  με αντιπρόσωπό του το Πανεπιστήμιο Αιγαίου μας έκανε μια ενημέρωση για τα προγράμματα Περιβαλλοντικής Εκπαίδευσης  και για το πώς αυτά μπορούν να χρηματοδοτηθούν.

     Αν και αυτό σήμαινε πως θα μπαίναμε σε μια μεγάλη γραφειοκρατική διαδικασία (υποβολή ολοκληρωμένης πρότασης εγκρίσεις ,ελέγχους ,αξιολογήσεις ,οικονομικές διαχειρίσεις κλπ , και θα μας οδηγούσε οπωσδήποτε  σε μια αναδιάρθρωση των στόχων του προγράμματος (που αναγκαστικά γίνονταν πιο φιλόδοξοι)και όλα απαιτούσαν γενικά πολλή προσωπική δουλειά δεν το πολυσκεφτήκαμε. Πήραμε τις αποφάσεις μας γρήγορα, αναμορφώσαμε την πρότασή μας για να ανταποκρίνεται στις νέες απαιτήσεις και εντάξαμε στο πρόγραμμα το σύνολο των μαθητών του Σχολείου. γιατί η μέχρι τότε πορεία μας έδειχνε πως τα παιδιά συμμετείχαν  με ιδιαίτερη προθυμία στις διάφορες δραστηριότητες Το κίνητρο βέβαια στην παρούσα φάση ήταν και οικονομικό μιας και το σχολείο μας για να υλοποιήσει το συγκεκριμένο πρόγραμμα  χρηματοδοτείται με 2000 και πλέον περίπου ευρώ και καλύπτονται τα έξοδα για τις ΜΕΤΑΚΙΝΗΣΕΙΣ μαθητών , αγορά ειδών εξοπλισμού (ΒΙΝΤΕΟΚΑΜΕΡΑ ΓΛΑΣΤΡΕΣ ΕΡΓΑΛΕΙΑ ΚΗΠΟΥ), εκτυπώσεις ΔΙΠΛΩΜΑΤΑ,- ΜΠΛΟΥΖΑΚΙΑ –ΚΑΠΕΛΑ , -ΑΦΙΣΕΣ, ΦΩΤΟΓΡΑΦΙΕΣ Ο ΜΠΟΥΦΕΣ κ.α. που όπως καταλαβαίνετε με τα δικά μας πενιχρά οικονομικά δεν μπορούσαν να γίνουν.

Το κακό βέβαια σ' αυτή την περίπτωση ήταν ότι όλες αυτές οι διαδικασίες ξεκίνησαν πολύ αργά και ο χρόνος που είχαμε στη διάθεσή μας για να ανταποκριθούμε  στις απαιτήσεις του προγράμματος πολύ λίγος .Θέλω να ελπίζω ότι θα τα καταφέρουμε.

 Ανεξάρτητα από όλα αυτά η ενασχόληση με το συγκεκριμένο πρόγραμμα για μας τους εκπαιδευτικούς και μαθητές ήταν μια ευκαιρία να δραπετεύσουμε απ΄ τις ασφυκτικές δομές της ελληνικής εκπαιδευτικής πραγματικότητας. Ήταν το εφαλτήριο για να δημιουργήσουμε γνώσεις, στάσεις και  αξίες με άλλους πιο δημιουργικούς τρόπους.

 Προσπαθήσαμε να δώσουμε την ευκαιρία στους μαθητές μας μέσα στα πλαίσια του σχολικού περιβάλλοντος, να εκφραστούν ελεύθερα και δημιουργικά, να αναπτύξουν πρωτοβουλίες, να γευτούν τη χαρά της αναζήτησης, της γνώσης, να δώσουν χρώμα και ενδιαφέρον στη σχολική ζωή.

Επιπλέον, θέλουμε να ανοίξουμε το σχολείο στην τοπική κοινωνία, της οποίας αποτελεί ζωντανό κομμάτι, να δημοσιοποιήσουμε τη δουλειά μας και να αναπτυχθεί έτσι μια αμφίδρομη δημιουργική σχέση μεταξύ σχολείου και τοπικής κοινωνίας στην οποία σύντομα οι μαθητές θα κληθούν να συμμετέχουν ως ενεργοί πολίτες.

Έτσι λοιπόν, , πιάσαμε τις τσάπες, τα σκαλιστήρια, τα ποτιστήρια  και ξεκινήσαμε. Συλλέξαμε σπόρους,- αφού πρώτα ράψαμε τα σακουλάκια για τη συλλογή τους – φτιάξαμε σπορεία, , κάναμε φυτολόγια  με συλλογή φύλλων, μεταφυτέψαμε τα φυτά που μας πρόσφεραν ,ΔΑΣΑΡΧΗΣ κ.ΣΤΕΡΓΙΟΠΟΥΛΟΣ  φωτογραφίσαμε , ζωγραφίσαμε ,μετρήσαμε, κάναμε δενδροφυτεύσεις, τέλος πάντων προσπαθήσαμε να βάλουμε κι εμείς ένα λιθαράκι και να αλλάξουμε το χώρο που μας περιβάλλει Αλλά πάνω απ’ όλα, στο λίγο αυτό χρόνο που είχαμε στη διάθεσή μας  μυρίσαμε. Αγγίξαμε. Αφουγκραστήκαμε. Γευτήκαμε. Συμμετείχαμε σ΄ αυτό το παιχνίδι μ’ όλες μας τις αισθήσεις.. Κάναμε την ασχολία μας τραγούδι, παράσταση, ζωγραφιά.

Κυρίες και κύριοι

Σήμερα τα ζητήματα του περιβάλλοντος παραμένουν  επίκαιρα και μας ζητούν όλο και περισσότερο διαφορετικές προσεγγίσεις από αυτές του παρελθόντος. Ένα παρελθόν που έχει οδηγήσει στην «υπερθέρμανση» του πλανήτη και στο εξ αυτού παραγόμενο φαινόμενο του θερμοκηπίου, στην υπερκατανάλωση των φυσικών πόρων, στην επικίνδυνη διαχείριση των τοξικών αποβλήτων, στην καταστροφή ευαίσθητων οικοσυστημάτων, στην ανοχή των πυρηνικών δοκιμών και την έλλειψη ουσιαστικού ελέγχου στην πυρηνική βιομηχανία και, τέλος, στην καταστροφή και τη μόλυνση ολόκληρων περιοχών εξαιτίας των πολεμικών συγκρούσεων.

 Ο κίνδυνος είναι πια υπαρκτός. Περιβαλλοντικές οργανώσεις δραστηριοποιούνται, πολλές φορές από κοινού, για να αντιμετωπίσουν τα προβλήματα πιέζοντας τις κυβερνήσεις των χωρών τους.

 Οι αποφάσεις σημαντικές αλλά και άτολμες. Μεγάλα συμφέροντα, , καθυστερούν τη λήψη των αναγκαίων μέτρων για την πραγματοποίηση εκείνων των ριζικών αλλαγών στο κυρίαρχο αναπτυξιακό και καταναλωτικό πρότυπο, ώστε να αποφύγουμε την επαπειλούμενη παγκόσμια οικολογική καταστροφή.

 Η ευαισθητοποίηση, όμως, όλων, από την ελάχιστη αδιαφορία που δημιουργεί συνθήκες καταστροφής έως τη μέγιστη αδιαφορία που αγγίζει την ίδια την καταστροφή, -πέρα από κυβερνητικές, πολιτικές, κοινωνικές, οικολογικές, κ.ά. οργανώσεις- αποτελεί θέμα ατομικής και συλλογικής ευθύνης. Σε αυτό το σημείο, άκρως σημαντικός κρίνεται ο ρόλος της ίδιας της Εκπαίδευσης για την ανάπτυξη όχι μόνο της γνώσης αλλά τη διαμόρφωση μιας στάσης ζωής με επίκεντρο το Περιβάλλον. Απώτερος στόχος μιας τέτοιας εκπαιδευτικής διαδικασίας θα είναι η συνειδητοποίηση και η απαίτηση του αναφαίρετου δικαιώματος σε ένα ποιοτικό περιβάλλον.

 Σε αυτό το πλαίσιο, καλείται ο σύγχρονος άνθρωπος, τόσο σε τοπικό επίπεδο όσο και σε παγκόσμιο, να προβληματιστεί για να αναστρέψει αυτή την πορεία - στο μέτρο του δυνατού - γεγονός που απαιτεί τη συστράτευση όλων, με τις δυνάμεις που διαθέτει ο καθένας ως άτομο και όλοι μαζί ως όλο